(Dees paginao is nie beschikbaar in ’t Alters Dialect)

Waarom zijn de Halsterenaren Spinolen?

Het carnaval van Altere is na de tweede wereldoorlog in 1962 weer begonnen.

Op verzoek van de toenmalige burgemeestersvrouw, Mevrouw E.J.A.M. Elkhuizen Lubbers werd het aanvankelijk opgezet als kindercarnaval. Dit was niet vreemd, omdat een aantal kinderen bij de burgemeester hadden gevraagd of ze carnaval mochten organiseren.

Mevrouw Elkhuizen vroeg een aantal volwassenen dit kinderfeest te begeleiden.
Na twee jaar werd de Carnaval zo groot, dat de kinderschoenen te klein werden. Jong en oud ging op zoek naar een volwassen Prins. Er werd een Prins uit de schorren getrokken. Maar hoe moest die Hoogheid gaan heten?

Fig. 1: Kindercarnaval 1962

Ambrosio de Spinola.

De mensen die bij de organisatie van het Alters Carnaval betrokken waren hadden een idee. Halsteren had kort van tevoren zich moeten neerleggen bij een herindeling die in het voordeel van Bergen op Zoom was beslist. Halsteren moest het gebied vanaf de Spinolaberg tot aan De Zoom afstaan. Halsteren kreeg er als tegemoetkoming zandgrond met bos voor in de plaats. Goede akkerbouw grond moest worden afgestaan voor slechte zandgrond. Dit werd dan ook gezien als een slechte ruil, een nederlaag, voor Halsteren.

De Spinolaberg heeft zijn naam te danken aan Veldheer Ambrosio de Spinola. Hij was een Italiaanse veldheer in Spaanse dienst. Hij leefde van 1569 t/m 1630. Op de latere Spinolaberg leed hij zijn eerste en enige nederlaag in zijn carrière tijdens de belegering van Bergen op Zoom.

Fig. 2: Veldheer Ambrosio de Spinola.

De mensen van de Alterse Carnaval vonden dat de omstandigheden, wat nederlagen betreft, enigszins met elkaar vergelijkbaar waren. Daarom werd de naam van deze veldheer, Ambrosio, gekozen voor de Prins van Halsteren. Bij wisseling van Prins zal de naam steeds worden overgedragen.

Spinolen.

Bovendien kon de achternaam van veldheer Ambrosio de Spinola dienen om de gehele Alterse gemeenschap aan te duiden. Het Italiaanse woord ‘spinola’ betekent doorntje, stekeltje. Dit kan ook uitgelegd worden als ‘aanstekelijk’. Dit is zeer van toepassing is op het carnaval in het algemeen.

Daarnaast zijn wij als Halsterenaren ook nog historisch verbonden met Ambrosio de Spinola. Het kon dus niet uitblijven dat dit leidde tot de keuze van de naam voor de inwoners van Altere: Spinolen.

Vanaf dat moment was ‘Spinool’ nog alleen maar een naam. De in 1965 opgerichte Stichting Alterse Carnaval wilde de Spinolen dan ook laten zien hoe zo’n Spinool er nu uit zag. De Stichting Alterse Carnaval vond in een krant een foto met een afbeelding van een schelp van het schelpdier Murex tenuispina L.

Fig 3: Murex tenuispina L.

Fig 4: De Spinool

Deze schelp heeft voor de inspiratie gezorgd bij de uit Bergen op Zoom afkomstige Henny Knoet. Henny Knoet, werkzaam als ontwerper bij De Efteling, was inmiddels in contact gekomen met deStichting Alterse Carnaval. In de loop van de jaren is hij bepalend geweest voor de beeldvorming horende bij de symboliek van de Alterse Carnaval. In eerste instantie ontwierp hij de Spinolen kop. De Spinool was voor het eerst te zien op de geveldweil uit 1971. Ook de rugzijde van de kielen van de leden van de Stichting Alterse Carnaval werd voorzien van de Spinool.

Fig. 5: Prinsendoek / Geveldweil

De Spinool had nu een gezicht maar was nog niet compleet. Zeven jaar later is de Spinool zodanig uitgegroeid zodat hij ook een romp en ledematen heeft. Hij kan nu tijdens de carnavalsdagen uit zijn verblijfplaats, de schorren achter de Spinolaberg, tevoorschijn komen om de leut op gang te brengen.

De Spinool leeft op de grens van zee en zand. Zoals ook de Alterse bevolking vroeger aan beide zijden van de Brabantse Wal het land bewerkte en het zeewater trotseerde. De Spinool is gekleed in een schelp, draagt een kraag van zeewier en de drietand van Neptunus. Vanwege het water draagt hij klompen met een mast en zeiltjes. Als symbool van de Alterse Carnaval heeft hij zijn drietand opgesierd met een boerenpet, een rode zakdoek, een knapzak en natuurlijk een narrenkop; het teken der zotheid. Als echte Alterenèèr kan het natuurlijk niet missen dat hij voor droog brood zorgt.

Fig. 6: De volledige Spinool

Op 15 januari 2005 werd vanwege het jubileum van 4 x 11 keer Alterse Vastelaove’d een bronzen beeld van de Alterse Spinool onthuld. Dit beeld aan het Burg. Mastboomplein te Halsteren is een geschenk aan de inwoners, Spinolen van Altere.

Fig. 7: De Alterse Spinool

Iedereen die de Spinool goed aankijkt kan het zien.
Goedlachs als hij is, prikkelt de Spinool ons allen om uit onze schulp te komen.

En liefst niet alleen tijdens de dagen der zotheid.